Tedarik zinciri konularını derinleştirmeye devam ediyoruz. Biz durmadan yolumuza devam edelim. Sonuçta sizinle çok uzun bir yolculuğa çıkacağımızı söylemiştik. Ve yolculuğumuzun bugün ki durağı tedarik zincirinin yönetimsel süreçleri. Yani biraz daha derin konulara geldik. Hadi başlayalım ve bakalım yönetimsel süreçler nelermiş görelim.
Tedarik zincirinin neden etkin bir şekilde yönetilmesi konusunda konuşmaya başladık. İşte sınırlar kalktı, globalleşen dünya, ticaret ağı genişledi, müşteriler arttı, rekabet aldı başını gitti, müşteri odaklılık oluştu gibi daha sıralayabileceğimiz bir sürü olgunun oluşturmuş olduğu karmaşa ve göz korkutan yönetim zorluğunun altından kalkmanın en güzel yolu optimum bir tedarik zinciri yönetimidir. Bugünde sizlerle tam olarak nereleri optimum yönetmemiz gerektiği üzerinde konuşacağız.
Kurumların tedarik zincirini etkin yönetebilmek için aşağıda sıralamasını yapacağımız yönetimsel süreçlerin kararlarını doğru alabilmeleri gerekiyor. Bu arada bir sonra ki konumuz iş süreçleri olacak ve bu konuya çok paralel ilerleyecek. Şimdi sıralamaya başlayalım:
Talep Planlama
Arzla talebin dansıdır. Arzla talebin dengelenme oyunudur. Bence çok hoş bir konudur kendileri. Rekabet canavarına karşı çok güzel bir savunma silahıdır. Adı üstünde talebinizi tahmin etmeye ve planlamaya yarar kendileri. Kurumumuz arzının talepleri karşılayamaması ne kadar kötü ise talebinde arzı karşılayamaması o kadar kötüdür. Arz talebi aşarsa fazla stok demektir ki bu da maliyeti artıran bir olgudur. Talep arzı aşarsa bildiğiniz müşteri kaybı anlamına geliyor. Ayrıca özellikle bu z kuşağı arkadaşlardan sonra müşteri bazlı üretim önemli bir noktaya geldi. Yani kişiselleştirilmiş üretim olayı çok popüler bu aralar. Yani git gide zorluklar artıyor. Müşteriyi kazanabilme kabiliyeti kesinlikle ve kesinlikle buradan başlıyor.
Talep planlama için kesin bir teknikten veya yöntemden bahsedemeyiz. İçerisinde bol bol istatistik barındırsa da yönetici ve çalışan tecrübe ve öngörüleri de çok önemli bir noktada bu konu için. Sezon bazlı ürün çalışmak talep tahminide bizlere yardımcı olan bir konudur. Kışın bot satarken yazın terlik satabilirsiniz.
Birazda talep planlarken neleri dikkate alacağımızdan bahsetmek istiyorum. İstatistik çalışmaları için bir kere geçmiş yılların satış rakamları çok önemlidir. Sezon odaklı çalışmalar yürütmek demek işin içine; hava durumu, tatil dönemleri, nüfus gibi bir çok olgunun girmesi demektir. Eğer bir perakende firması iseniz; mağaza sayısı, açılacak mağaza sayıları gibi konularda önemli hale geliyor.
Diyelim kurumunuz yeni bir depo açacak ve bu deponun büyüklüğünü belirlemenizi istediler. Büyüklüğü etkileyen faktör stoklanacak ürün miktarıdır. Bu yüzden talep tahmini olmazsa olmazdır. Talep planlama sayesinde 2025 yılında yaklaşık elinizde kaç adet (veya kaç m3) ürün olacağını bulabilirsiniz. Tabi doğru çalışmalar ve öngörüler ile.
Tedarik zinciri sürecini talep planlama ile başlar demek çok yanlış bir ifade olmayacaktır. Bu illa böyle diye bir kaide yok ancak genel bir kabul yapabiliriz.
Stratejik İş Planlama
Bu kısım yönetimsel kararlardan oluşan bölümdür. Yönetim olarak tedarik zincirinin fiziki yapısı stratejik iş planlama kararları altında oluşturulur. Depolarımız, tedarikçilerimiz, üretim yerlerimiz gibi fiziki olarak tedarik zincirimizin halkalarının oluşturulduğu sistemin kurulduğu süreçlerdir.
Şimdi stratejik iş planlama dediğimiz zaman oradan bir stratejik kelimesini çekmemiz gerekiyor. Stratejik deyince derya deniz bir konu başlığı oluşuyor. Olaya tedarik zinciri gözlüğü ile bakmıyor olsaydık baya derinlemesine incelemeler yapmamız gerekiyordu. Misyon, vizyondan tutunda orta ölçekli planlara kadar çok fazla konu üzerinde konuşmak gerekirdi. Bu olaya tedarik zinciri özelinde bakmakta az konuşacak konu var anlamına tabi ki gelmiyor. Bu konu gerçekten çok önemli. Burada alınan kararlar tüm zinciri direkt olarak etkileyen kararlardır. Ancak bu konuyu burada fazlasıyla konuşmayacağım sizlerle. Yolun ilerleyen kısımlarında sizlerle birlikte zincir tasarlamayı düşünüyorum. O gün geldiğinde bugüne atıfta bulunarak konuyu daha detaylı inceleme şansımız olacaktır.
Satış ve Operasyon Planlama
Talep tahminleri için önemli bir alt yapı oluşturduğu gibi talep tahminlerinin de sonuçlarını ciddi anlamda kullanır kendileri. Karlılığı göz önünde bulundurarak orta ölçekli hedefleri planlamayı kendine görev edinmiştir.Üretim, satış, lojistik, depolama hatta finans gibi organizasyonları birbirlerine entegre eden kısımdır. Yani kurum içi veya kurum dışı operasyonel birimleri plan bazında birbirine bağlar.
Üretim Planlama & Kontrol
Görebildiğim zincirler içerisinde genelde dar boğaz olan iki halka var. Biri üretim biri de depo süreçleri. Bu kısım dar boğaz tehdidi yüksek olan bir konu olduğu için alınan kararların halkaya etkisi büyüktür. Üretim için tüm planların hazırlandığı noktadır. En büyük destekçileri var olan müşteri siparişleri ve talep tahminleridir.
Satın Alma Yönetimi
Tedarik zinciri denildiği zaman akla gelen iki olgudan birisi bu arkadaştır. Diğeri de lojistik kavramı oluyor. Bildiğimiz satın alma sürecidir.
Depo Yönetimi & Lojistik
Kendileri benim uzmanlık alanımdır. Bu yüzden bu konu hakkında uzun uzun konuşacağız. Lojistik konu başlığının altına direkt olarak alıyorum bu konuları. Tedarik zincirinin öneminden bahsederken hep; doğru ürünü, doğru zamanda, doğru yerde ve doğru kişiye verebilmektir açıklamasını yapıyoruz. Bu başlık bu tanımın en önemli unsurudur.
Bu konular dışında eklenebilecek başlıklar elbette vardır. Ben olaya genel hatları ile bakmaya çalıştım. Yazının içinde de bahsettiğim gibi ilerleyen günlerde sizlerle birlikte bir tedarik zinciri tasarlama planım var. Bu tasarım sırasında bahsettiğimiz başlıkları bol bol detaylandırıp inceleyeceğiz. Madem genel anlamda tedarik zincirinin yönetimsel süreçlerine değindik hadi bir de iş süreçlerine bakalım. Direkt olarak bu konunun paraleldir. Görüşmek üzere.